انطباق متود دیالکتیک با ایده ئولوژی
یک- اهمیت ایدئولوژی ها برای مارکسیسم
دو - ایدئولوژِی یعنی چه؟ ( عامل فاکتور و شکل ایدئولوژیک ). و
سه - ساختمان اقتصادی و سیاسی ایدئولوژیک
چهار - وجدان صادق, وجدان کتاب
پنجم - عمل و عکس العمل عوامل ایدئولوژیک
ششم - متود تحلیل دیالکتیکی
هفتم - لزوم مبارزه ایدئولوژیک
هشتم - نتیجه
یک - اهمیت ایده ئولوژیها برای مارکسیسم
معمولاً اینطور گفته می شود که مارکسیسم عبارت از یک فلسفه مادی است که منکر نفقش افکار در تاریخ
میباشد یعنی عامل ایدئولوژی را انگار می کند و تنها به تأثیرات اقتصادی نظر دارد. و
این گفتار خطاست. مارکسیسم از نقش مهمی که فکر هنر و عقاید در زندگی بازی می کنند غافل نیست و بر
عکس اهمیت و افری با نواع ایده ئولوژیها میدهد. ما در اینجا برای پایان دادن بمطالعه اصول مقدماتی
مارکسیسم بشیوه انطباق ماتریالیسم دیالکتیک با ایده ئولوژیها میپردازیم آنوقت خواهیم دید که نقش ایدهئولوژیها
در تاریخ تأثیر عامل ایده ئولوژی و شکل ایده ئولوژی چیست؟
این قسمت مارکسیسم که مورد مطالعه ما است بیش از هر قسمتی بد فهمیده شده است دلیل آنهم این است که تا
مدتهای مدید مارکسیسم را فقط از لحاظ اقتصادی می آموخته اند. به اینطریق نه تنها مارکسیسم را از شکل کلی
خود جدا میکرده اند. بلکه اصول واقعی این فلسفه را نیز کنار میزده اند, زیرا چیزی که اجازه میدهد اقتصادی
بصورت یک علم کامل در آید ماتریالیسم تاریخی و انطباق آن با ماتریالیسم دیالکتیک است. و
میتوان متذکر شد که اینگونه استناج ها خاصیت جهان بینی متافیزیکی ماست و رهائی از آن متوقف بر کوشش
فراوان میباشد. بازهم تکرار می کنیم تا زمانی که ما مسائل را از هم تفکیک میکنیم و یکجانبه به آنها مینگریم
دچار چنین اشتباهاتی خواهیم شد. و
تعبیرات غلطی هم که از مارکسیسم شده است بعلت آن بوده است که از نقش ایدئولوژی ها در تاریخ و زندگی
غفلت ورزیده اند. جدا کردن ایده ئولوژی ها از مارکسیسم بمنزله تفکیک مارکسیسم از ماتریالیسم دیالکتیک
است یعنی تجزیه آن از اصول خوشخبختانه چند سالی است که از نتیجه گوششهای دانشگاه کارگری پاریس و
در اثر خدمات بر جسته و کتابهای چند تن روشنفکر ( یک ) که در آن کار می کرده اند, از یکسو هزاران
هزار کارگر در این مکتب مارکسیسم را بطور صحیح شناخته اند و از سوی دیگر مارکسیسم توانسته است
مقام شایسه و والای خود را بدست آورد. و
دو - ایدئولوژی یعنی چه؟ ( فاکتور اشکال ایدئولوژی ). و
با چند توضیح وارد این مبحث میشویم. و
به چه چیز ما ایدئولوژیم میگوئیم؟ منظور از ایدئولوژی در درجه اول همان ( ایده - فکر) است. ایدئولوژی
مجموعه ای از افکار را میگویند که دارای شکل کلی, و تئوری, ( و قواعد ) و یا گاهی بطور ساده دارای
یک حالت ذهنی باشد. و
مارکسیسم عبارتست از یک ایدئولوژی که شکل کلی دارد و می تواند در هرباب اظهار نظر کند. ایدئولوژی
جمهوری اسلامی ایران و روحانیون ایرانی و ولایت فقیه رهبر طلبی مجموعه افکاری را می گویند که در
یکنفر جمهوری خواه وجود دارد. و
ولی ایدئولوژی بمعنای یک سلسله افکار خالس نیست که از جمله عواطف مجزا باشد, چنین پنداری
مخصوص متافیزیسین ها است, ایدئولوژی الزاماً با احساسات علقه ها, نفرتها امیدها, و هراسها آمیخته
است در ایدئولوژی پرولتاریائی افکار مبارزه جویانه وجود دارد که در عین حال با حسن صمیمت نسبت
به استثمار شوندگان و همزنجیر ها مخلوط است, مجموعه این خاصیت ها را ایدئولوژی می گویند. و
اکنون به بینیم منظور از عامل ایدئولوژیک چیست؟
انگیزه, نیرو, یا علتی که در به کار واداشتن ایدئولوژی قادر باشد, عامل ایدئولوژیک نامیده میشودمثلاً
مذاهب مانند ایدئولوژی ولایت فقیه رهبر ایران, فاکتور ایدئولوژیک هستند و ما باید بدانها توجه داشته
باشیم. و
نظام جمهوری اسلامی ایران و روحانیون ایرانی, ادیان دارای یک نیروی اخلاقی هستند, که عمل آنها
اهمیت بسیار دارد. و
منظور از شکل ایدئولوژیک چیست؟
مجموعه افکار مخصوصیکه در زمینه معینی وجود داشته باشد شکل ایدئولوژیک خوانده میشود. مذهب, و
اخلاق, علم, فلسفه ادبیات, هنر شعر دارای شکل ایدئولوژیک هستند. و
پس اگر خواسته باشیم نقش تاریخ ایدئولوژیک را بطور کلی و باتمام شکلهائی که داشته است بررسی کنیم, و
این مطاله زمانی دست میدهد که ایدئولوژی را از تاریخ. یعنی از زندگی جماعات بشری, جدا کنیم, ولی
مطالعه و تحقیق نقش ایدئولوژی, عوامل و شکلهای آنرا باید در داخل و از ابتدای جامعه بررسی نمائیم. و
سه - ساختمان اقتصادی و ساختمان ایدئولوژیک
در ضمن مطالعه ماتریالیسم تاریخی دیدیم که تاریخ اجتماعات باین ترتیب در میآید. انسان بوسیله عمل خود
موجد تاریخ است, و این عمل ناشی از میل انسانی است. میل نیز از افکار سر چشمه میگیرد و دیدیم آن
چیزی که افکار آدمی را مشخص میسازد, یعنی ایدئولوژی او را بوجود میآورد, میحط اجتماعی است و
طبقاتی که در آن جامعه دیده میشود. این طبقات نیز بخودی خود محصول شرایط اقتصادی و بعبارت دیگر
طرز تولید میباشد. و
همچنین در یافتیم که بین عامل ایدئولوژی و عامل اجتماعی عامل سیاسی قرار دارد و در مبارزه
ایدئولوژیک که ناشی از مبارزه موجود در اجتماع است, عامل سیاسی بروز میکند. و
پس اگر ساختمان جامعه را بنور ماتریالیسم تاریخی مشاهده کنیم, معلوم میشود که پایه اجتماع بر اساس
اقتصاد قرار دارد, و مافوق اجتماع سازمان سیاسی و سازمان ایدئولوژیک گسترده شده است. و
ملاحظه میکنیم که بیش ماتریالیستها, ساختمان ایدئولوژیک بمنزله قله و رأس بنای اجتماع شناخته میشود
و حال آنکه ایده آلیستها قسمت ایدئولوژیک را پایه و بنای جامعه میانگارند. و
انسان در هر مرحله تولید اجتماعی, دارای روابطی مشخص لازم, و بر خلاف دلخواه میشود, روابطی که
متناسب با توسعه قوای مادی تولید تغییر میکند. مجموعه این روابط تولیدی ساختمان اقتصادی اجتماع را
بوجود میآورد. و بمنزله بنیان واقعی سازمان های قضائی و سیاسی منشاء انواع وجدانهای اجتماعی معین
میباشد: بعبارت دیگر ایدئولوژیها ناشی از همین قسمت است. طریقه تولید در زندگی مادی شاخص
پیشرفتهای اجتماعی, سیاسی و بطور کلی نماینده ترقی فکری است. و
بنابراین, دیده میشود, که ساختمان اقتصادی پایه و اساس جامعه است. و
یک مارکس: مقدمه کتاب انتقاد از علم اقتصاد. و
حال آنکه ایدئولوژی که شامل قسمتهای مختلفه, اخلاق, دین, علم, شعر, هنر, ادبیات, میشود در رأس جامعه
قرار میگیرد. اکنون که بر حسب تئوری ماتریالیستی, دانستیم که افکار از ماده ناشی شده است. و وجود
اجتماعی ما مأخذ وجدان ماست میتوان گفت که رأس انعکاس همان پی است. و
چانچه انگلس میگوید
اعتماد و ایمان کالوینیستی, با افکار بورژوازی عصر خود جور در میآید. اصل سرنوشت مفهوم مذهبی نتائج
حاصله از دنیای تجارب آزاد و رقابت بود تا بدینوسیله شکست و موفقیت را نتوان به کار و زرنگی افراد
بستگی داد بلکه تمام این مسائل قسمت تعبیر شود قسمتی که گریز پذیرست. اگر آن ایامی را در نظر بگیریم
که تمام راههای بازرگانی و مراکز عمده تجارب قدیم عوض شده جایش را به هندوستان و انگلیس و آمریکا
می داد, و در واقع جهان دستخوش یک انقلاب تجاری شده حتی موادی که از نظر اقتصادی مقدس بود, مثل
طلاء و نقره رفته رفته ارزش خود را از دست میداد آنوقت معلوم خواهد شد که عقیده مزبور محصول فکر
یا عمل نیست بلکه بقوای اقتصادی مقتدری بستگی دارد که برای اهل زمان : و کالوین مبلغ اصلاحات
مذهبی در فرانسه و سویس بود او در ژنویک جمهوری مذهبی ایجاد کرده. با کلیه رسوم تظاهرات مذهب
مبارزه میکرد. کالوین مروج عقیده سرنوشت و قضا و قدر بود و همه چیز را بجبر خدائی
تعبیر میکرد 1509 - 1564 شکی نیست که عرفان مشرح زمین نیز زاده شرایط تجارتی بوده است. و
ناشناس بوده است
در واقع به بینیم در زندگی اقتصادی بازرگان چه نقشی دارد؟ ما فقط شاهد رقابت بین تجار هستیم ولی
بازرگانها و بورژواها این رقابت را بمورد عمل می گذارند و در نتیجه یکعده ورشکست و یکعده بهره مند
می شوند. و
چه بسا که با هوش ترین و زیرکترین آنها در نتیجه رقابت یا بحران ناگهانی ورشکست میشوند. این بحران
یک چیز واضع و قابل پیش بینی نیست و یک پیش آمد است دیگر معلوم نیست برای چه بعضی ها که خیلی
بی دست و پا هستند میتوانند خود را تا پایان بحران حفظ کنند پس اینها بسته بسر نوشت است و همین فکر
است که بمذهب پرستان نفوذ میکند وقتی ملاحظه میشود که پاره ای در اثر شانس توفیق حاصل میکنند فکر
سرنوشت پیدا میشود تا افراد بوضع خود بسازند و بقسمتی که از جانب خداوند مقرر شده است معتقد گردند. و
این مثال نشان میدهد که چگونه شرائط اقتصادی خالق افکار و عقاید میباشد بعبارت دیگر معلوم میکند که
پایه ساختمان جامعه بر اقتصادیات قرار دارد. و
مثال دیگری بزنیم: شعور دو نفر کارگری که از لحاظ سیاسی عقب مانده هستند, یکی از آنها در کارخانه
بسیار بزرگی کار می کند که در آنجا کار مرتب و منظم شده, و دیگری در یک کارگاه کوچک. و
شکی نیست که این دو کار صاحب کار را بیک چشم نگاه نمی کنند. و
در نظر کارگر اولی صاحب کار عبارتست از یک استثمارگر خونخوار و دارای خواص کاپیتالیسم آن
دیگری ارباب را بچشم یک کارگر می نگرد منتها کارگری که راحت است و بهیچوجه او را بدیده یک دژخیم
نگاه نمیکند. و
بطور قطع زندگی کارگری آنهاست که این دو خلصیت مختلف را بآنها داده است. این مثال دارای اهمیت
بسزائی است و ما را بنکات حساس و دقیقی میرساند. و
چهار- وجدان کاذب, وجدان صادق. و
گفتیم که شرائط مادی اجتماعی موجد ایدئولوژی هاست, و وجود اجتماع شاخص وجدان اجتماعی است. پس
میتوان اینطور نتیجه گرفت که هر کارگری باید ایدئولوژی پرولتاریائی داشته باشد. و
این چنین تصوری باطل است, زیرا که هر کارگری دارای وجدان کارگری نیست. باید باین نکته توجه داشت
ممکن است عده ای در شرائط مشخص و معینی همزیست باشند. ولی وجدان متفاوت داشته باشند. و برخلاف
حقیقت فکر کنند, و
انگلس باین نوع وجدانها نام ( کاذب ) داده است. و
مثال: بعضی کارگرها تحت تأثیر افکاری هستند که نتیجه آن عودت یافتن بقرون وسطی است. مثل آنها که
طرفدار کار اهل حرفه هستند در اینمورد این کارگرها در اثر بینوائی دارای یک وجدان غلط شده اند: و
اینطوز فکر کاملاً انعکاس شرائط زندگی اجتماعی می باشد. منتها یک انعکاس درست و صاف نیست. و
انعکاس اغلب اوقات در وجدان مردم بصورت وارونه در میآید فقر و فلاکت اثر و انعکاس شرائط اجتماعی
میباشد ولی برای نجات از بینوائی براههای کهنه و برگشت بعقب متوسل شدن انعکاس کاذب و غلط میباشد
در این مرحله انعکاس بدو قسمت میشود یک قسمت صحیح و یک قسمت غلط. و
وجدان کارگر روحانی پرست نیز بدو قسمت می شود. قسمت صحیح آن عبارتست از فکر چاره برای بدبختی
قسمت غلط آن عبارتست از اینکه فکر میکند یکنفر روحانی میتواند دردها را درمان کند بطور خلاصه میتوان
گفت این کارگر چون ایدئولوژی درستی ندارد غلط حساب میکند چنین کارگری ممکن است در ردیف دشمنان
جانی طبقه استثمار شونده قرار گیرد اگر چه خودش هم استثمار می شود. و
بنابراین وجدان غلط عبارتست از خود گول زدن یا گول خوردن و نشناختن شرائط واقعی زندگی . و
پس میتوان گفت که ایدئولوژی انعکاس شرایط زندگی است ولی این انعکاس خود بخود نیست. و
باید توجه داشت که هر گونه اقدامی برای اشتباه وجدان ما صورت می گیرد, و کوشش ها می شود تا وجدان
ما تحت تأثیر ایده ئولوژی طبقات حاکمه قرار گیرد پرورش تعلیم و تربیت اولین چیزهائیست که وجدان غلط
بما می دهد. ارتباط ما در زندگی بقایای آداب روستائی و ابتدائی تبلیغات, مطبوعات, رادیو, نیز وجدان ما را
براه خطا می برد. و
بنابراین کار ایدئولوژیک برای مارکسیستها اهمیت و افراد وجدان غلط را باید کوبید تا بوجدان پاکیزه و
درست دسترسی یافت, چنانچه که ایدئولوژیک صورت نگیرد, این تحول و تغییر شکل امکان پذیر نخواهد بود
پس آنها که بگویند مارکسیسم همه چیز را بعهده جبر میگذارد در اشتباه هستند. زیرا در واقع ما معتقدیم که
ایدئولوژیها در جامعه نقش عمده ای را بازی میکنند و از این لحاظ باید فلسفه مارکسیسم را آموخت و فرا
گرفت تا بتوان از آن بشکل یک اسلحه قاطع و افزار مفید استفاده کرد . و
یک- اهمیت ایدئولوژی ها برای مارکسیسم
دو - ایدئولوژِی یعنی چه؟ ( عامل فاکتور و شکل ایدئولوژیک ). و
سه - ساختمان اقتصادی و سیاسی ایدئولوژیک
چهار - وجدان صادق, وجدان کتاب
پنجم - عمل و عکس العمل عوامل ایدئولوژیک
ششم - متود تحلیل دیالکتیکی
هفتم - لزوم مبارزه ایدئولوژیک
هشتم - نتیجه
یک - اهمیت ایده ئولوژیها برای مارکسیسم
معمولاً اینطور گفته می شود که مارکسیسم عبارت از یک فلسفه مادی است که منکر نفقش افکار در تاریخ
میباشد یعنی عامل ایدئولوژی را انگار می کند و تنها به تأثیرات اقتصادی نظر دارد. و
این گفتار خطاست. مارکسیسم از نقش مهمی که فکر هنر و عقاید در زندگی بازی می کنند غافل نیست و بر
عکس اهمیت و افری با نواع ایده ئولوژیها میدهد. ما در اینجا برای پایان دادن بمطالعه اصول مقدماتی
مارکسیسم بشیوه انطباق ماتریالیسم دیالکتیک با ایده ئولوژیها میپردازیم آنوقت خواهیم دید که نقش ایدهئولوژیها
در تاریخ تأثیر عامل ایده ئولوژی و شکل ایده ئولوژی چیست؟
این قسمت مارکسیسم که مورد مطالعه ما است بیش از هر قسمتی بد فهمیده شده است دلیل آنهم این است که تا
مدتهای مدید مارکسیسم را فقط از لحاظ اقتصادی می آموخته اند. به اینطریق نه تنها مارکسیسم را از شکل کلی
خود جدا میکرده اند. بلکه اصول واقعی این فلسفه را نیز کنار میزده اند, زیرا چیزی که اجازه میدهد اقتصادی
بصورت یک علم کامل در آید ماتریالیسم تاریخی و انطباق آن با ماتریالیسم دیالکتیک است. و
میتوان متذکر شد که اینگونه استناج ها خاصیت جهان بینی متافیزیکی ماست و رهائی از آن متوقف بر کوشش
فراوان میباشد. بازهم تکرار می کنیم تا زمانی که ما مسائل را از هم تفکیک میکنیم و یکجانبه به آنها مینگریم
دچار چنین اشتباهاتی خواهیم شد. و
تعبیرات غلطی هم که از مارکسیسم شده است بعلت آن بوده است که از نقش ایدئولوژی ها در تاریخ و زندگی
غفلت ورزیده اند. جدا کردن ایده ئولوژی ها از مارکسیسم بمنزله تفکیک مارکسیسم از ماتریالیسم دیالکتیک
است یعنی تجزیه آن از اصول خوشخبختانه چند سالی است که از نتیجه گوششهای دانشگاه کارگری پاریس و
در اثر خدمات بر جسته و کتابهای چند تن روشنفکر ( یک ) که در آن کار می کرده اند, از یکسو هزاران
هزار کارگر در این مکتب مارکسیسم را بطور صحیح شناخته اند و از سوی دیگر مارکسیسم توانسته است
مقام شایسه و والای خود را بدست آورد. و
دو - ایدئولوژی یعنی چه؟ ( فاکتور اشکال ایدئولوژی ). و
با چند توضیح وارد این مبحث میشویم. و
به چه چیز ما ایدئولوژیم میگوئیم؟ منظور از ایدئولوژی در درجه اول همان ( ایده - فکر) است. ایدئولوژی
مجموعه ای از افکار را میگویند که دارای شکل کلی, و تئوری, ( و قواعد ) و یا گاهی بطور ساده دارای
یک حالت ذهنی باشد. و
مارکسیسم عبارتست از یک ایدئولوژی که شکل کلی دارد و می تواند در هرباب اظهار نظر کند. ایدئولوژی
جمهوری اسلامی ایران و روحانیون ایرانی و ولایت فقیه رهبر طلبی مجموعه افکاری را می گویند که در
یکنفر جمهوری خواه وجود دارد. و
ولی ایدئولوژی بمعنای یک سلسله افکار خالس نیست که از جمله عواطف مجزا باشد, چنین پنداری
مخصوص متافیزیسین ها است, ایدئولوژی الزاماً با احساسات علقه ها, نفرتها امیدها, و هراسها آمیخته
است در ایدئولوژی پرولتاریائی افکار مبارزه جویانه وجود دارد که در عین حال با حسن صمیمت نسبت
به استثمار شوندگان و همزنجیر ها مخلوط است, مجموعه این خاصیت ها را ایدئولوژی می گویند. و
اکنون به بینیم منظور از عامل ایدئولوژیک چیست؟
انگیزه, نیرو, یا علتی که در به کار واداشتن ایدئولوژی قادر باشد, عامل ایدئولوژیک نامیده میشودمثلاً
مذاهب مانند ایدئولوژی ولایت فقیه رهبر ایران, فاکتور ایدئولوژیک هستند و ما باید بدانها توجه داشته
باشیم. و
نظام جمهوری اسلامی ایران و روحانیون ایرانی, ادیان دارای یک نیروی اخلاقی هستند, که عمل آنها
اهمیت بسیار دارد. و
منظور از شکل ایدئولوژیک چیست؟
مجموعه افکار مخصوصیکه در زمینه معینی وجود داشته باشد شکل ایدئولوژیک خوانده میشود. مذهب, و
اخلاق, علم, فلسفه ادبیات, هنر شعر دارای شکل ایدئولوژیک هستند. و
پس اگر خواسته باشیم نقش تاریخ ایدئولوژیک را بطور کلی و باتمام شکلهائی که داشته است بررسی کنیم, و
این مطاله زمانی دست میدهد که ایدئولوژی را از تاریخ. یعنی از زندگی جماعات بشری, جدا کنیم, ولی
مطالعه و تحقیق نقش ایدئولوژی, عوامل و شکلهای آنرا باید در داخل و از ابتدای جامعه بررسی نمائیم. و
سه - ساختمان اقتصادی و ساختمان ایدئولوژیک
در ضمن مطالعه ماتریالیسم تاریخی دیدیم که تاریخ اجتماعات باین ترتیب در میآید. انسان بوسیله عمل خود
موجد تاریخ است, و این عمل ناشی از میل انسانی است. میل نیز از افکار سر چشمه میگیرد و دیدیم آن
چیزی که افکار آدمی را مشخص میسازد, یعنی ایدئولوژی او را بوجود میآورد, میحط اجتماعی است و
طبقاتی که در آن جامعه دیده میشود. این طبقات نیز بخودی خود محصول شرایط اقتصادی و بعبارت دیگر
طرز تولید میباشد. و
همچنین در یافتیم که بین عامل ایدئولوژی و عامل اجتماعی عامل سیاسی قرار دارد و در مبارزه
ایدئولوژیک که ناشی از مبارزه موجود در اجتماع است, عامل سیاسی بروز میکند. و
پس اگر ساختمان جامعه را بنور ماتریالیسم تاریخی مشاهده کنیم, معلوم میشود که پایه اجتماع بر اساس
اقتصاد قرار دارد, و مافوق اجتماع سازمان سیاسی و سازمان ایدئولوژیک گسترده شده است. و
ملاحظه میکنیم که بیش ماتریالیستها, ساختمان ایدئولوژیک بمنزله قله و رأس بنای اجتماع شناخته میشود
و حال آنکه ایده آلیستها قسمت ایدئولوژیک را پایه و بنای جامعه میانگارند. و
انسان در هر مرحله تولید اجتماعی, دارای روابطی مشخص لازم, و بر خلاف دلخواه میشود, روابطی که
متناسب با توسعه قوای مادی تولید تغییر میکند. مجموعه این روابط تولیدی ساختمان اقتصادی اجتماع را
بوجود میآورد. و بمنزله بنیان واقعی سازمان های قضائی و سیاسی منشاء انواع وجدانهای اجتماعی معین
میباشد: بعبارت دیگر ایدئولوژیها ناشی از همین قسمت است. طریقه تولید در زندگی مادی شاخص
پیشرفتهای اجتماعی, سیاسی و بطور کلی نماینده ترقی فکری است. و
بنابراین, دیده میشود, که ساختمان اقتصادی پایه و اساس جامعه است. و
یک مارکس: مقدمه کتاب انتقاد از علم اقتصاد. و
حال آنکه ایدئولوژی که شامل قسمتهای مختلفه, اخلاق, دین, علم, شعر, هنر, ادبیات, میشود در رأس جامعه
قرار میگیرد. اکنون که بر حسب تئوری ماتریالیستی, دانستیم که افکار از ماده ناشی شده است. و وجود
اجتماعی ما مأخذ وجدان ماست میتوان گفت که رأس انعکاس همان پی است. و
چانچه انگلس میگوید
اعتماد و ایمان کالوینیستی, با افکار بورژوازی عصر خود جور در میآید. اصل سرنوشت مفهوم مذهبی نتائج
حاصله از دنیای تجارب آزاد و رقابت بود تا بدینوسیله شکست و موفقیت را نتوان به کار و زرنگی افراد
بستگی داد بلکه تمام این مسائل قسمت تعبیر شود قسمتی که گریز پذیرست. اگر آن ایامی را در نظر بگیریم
که تمام راههای بازرگانی و مراکز عمده تجارب قدیم عوض شده جایش را به هندوستان و انگلیس و آمریکا
می داد, و در واقع جهان دستخوش یک انقلاب تجاری شده حتی موادی که از نظر اقتصادی مقدس بود, مثل
طلاء و نقره رفته رفته ارزش خود را از دست میداد آنوقت معلوم خواهد شد که عقیده مزبور محصول فکر
یا عمل نیست بلکه بقوای اقتصادی مقتدری بستگی دارد که برای اهل زمان : و کالوین مبلغ اصلاحات
مذهبی در فرانسه و سویس بود او در ژنویک جمهوری مذهبی ایجاد کرده. با کلیه رسوم تظاهرات مذهب
مبارزه میکرد. کالوین مروج عقیده سرنوشت و قضا و قدر بود و همه چیز را بجبر خدائی
تعبیر میکرد 1509 - 1564 شکی نیست که عرفان مشرح زمین نیز زاده شرایط تجارتی بوده است. و
ناشناس بوده است
در واقع به بینیم در زندگی اقتصادی بازرگان چه نقشی دارد؟ ما فقط شاهد رقابت بین تجار هستیم ولی
بازرگانها و بورژواها این رقابت را بمورد عمل می گذارند و در نتیجه یکعده ورشکست و یکعده بهره مند
می شوند. و
چه بسا که با هوش ترین و زیرکترین آنها در نتیجه رقابت یا بحران ناگهانی ورشکست میشوند. این بحران
یک چیز واضع و قابل پیش بینی نیست و یک پیش آمد است دیگر معلوم نیست برای چه بعضی ها که خیلی
بی دست و پا هستند میتوانند خود را تا پایان بحران حفظ کنند پس اینها بسته بسر نوشت است و همین فکر
است که بمذهب پرستان نفوذ میکند وقتی ملاحظه میشود که پاره ای در اثر شانس توفیق حاصل میکنند فکر
سرنوشت پیدا میشود تا افراد بوضع خود بسازند و بقسمتی که از جانب خداوند مقرر شده است معتقد گردند. و
این مثال نشان میدهد که چگونه شرائط اقتصادی خالق افکار و عقاید میباشد بعبارت دیگر معلوم میکند که
پایه ساختمان جامعه بر اقتصادیات قرار دارد. و
مثال دیگری بزنیم: شعور دو نفر کارگری که از لحاظ سیاسی عقب مانده هستند, یکی از آنها در کارخانه
بسیار بزرگی کار می کند که در آنجا کار مرتب و منظم شده, و دیگری در یک کارگاه کوچک. و
شکی نیست که این دو کار صاحب کار را بیک چشم نگاه نمی کنند. و
در نظر کارگر اولی صاحب کار عبارتست از یک استثمارگر خونخوار و دارای خواص کاپیتالیسم آن
دیگری ارباب را بچشم یک کارگر می نگرد منتها کارگری که راحت است و بهیچوجه او را بدیده یک دژخیم
نگاه نمیکند. و
بطور قطع زندگی کارگری آنهاست که این دو خلصیت مختلف را بآنها داده است. این مثال دارای اهمیت
بسزائی است و ما را بنکات حساس و دقیقی میرساند. و
چهار- وجدان کاذب, وجدان صادق. و
گفتیم که شرائط مادی اجتماعی موجد ایدئولوژی هاست, و وجود اجتماع شاخص وجدان اجتماعی است. پس
میتوان اینطور نتیجه گرفت که هر کارگری باید ایدئولوژی پرولتاریائی داشته باشد. و
این چنین تصوری باطل است, زیرا که هر کارگری دارای وجدان کارگری نیست. باید باین نکته توجه داشت
ممکن است عده ای در شرائط مشخص و معینی همزیست باشند. ولی وجدان متفاوت داشته باشند. و برخلاف
حقیقت فکر کنند, و
انگلس باین نوع وجدانها نام ( کاذب ) داده است. و
مثال: بعضی کارگرها تحت تأثیر افکاری هستند که نتیجه آن عودت یافتن بقرون وسطی است. مثل آنها که
طرفدار کار اهل حرفه هستند در اینمورد این کارگرها در اثر بینوائی دارای یک وجدان غلط شده اند: و
اینطوز فکر کاملاً انعکاس شرائط زندگی اجتماعی می باشد. منتها یک انعکاس درست و صاف نیست. و
انعکاس اغلب اوقات در وجدان مردم بصورت وارونه در میآید فقر و فلاکت اثر و انعکاس شرائط اجتماعی
میباشد ولی برای نجات از بینوائی براههای کهنه و برگشت بعقب متوسل شدن انعکاس کاذب و غلط میباشد
در این مرحله انعکاس بدو قسمت میشود یک قسمت صحیح و یک قسمت غلط. و
وجدان کارگر روحانی پرست نیز بدو قسمت می شود. قسمت صحیح آن عبارتست از فکر چاره برای بدبختی
قسمت غلط آن عبارتست از اینکه فکر میکند یکنفر روحانی میتواند دردها را درمان کند بطور خلاصه میتوان
گفت این کارگر چون ایدئولوژی درستی ندارد غلط حساب میکند چنین کارگری ممکن است در ردیف دشمنان
جانی طبقه استثمار شونده قرار گیرد اگر چه خودش هم استثمار می شود. و
بنابراین وجدان غلط عبارتست از خود گول زدن یا گول خوردن و نشناختن شرائط واقعی زندگی . و
پس میتوان گفت که ایدئولوژی انعکاس شرایط زندگی است ولی این انعکاس خود بخود نیست. و
باید توجه داشت که هر گونه اقدامی برای اشتباه وجدان ما صورت می گیرد, و کوشش ها می شود تا وجدان
ما تحت تأثیر ایده ئولوژی طبقات حاکمه قرار گیرد پرورش تعلیم و تربیت اولین چیزهائیست که وجدان غلط
بما می دهد. ارتباط ما در زندگی بقایای آداب روستائی و ابتدائی تبلیغات, مطبوعات, رادیو, نیز وجدان ما را
براه خطا می برد. و
بنابراین کار ایدئولوژیک برای مارکسیستها اهمیت و افراد وجدان غلط را باید کوبید تا بوجدان پاکیزه و
درست دسترسی یافت, چنانچه که ایدئولوژیک صورت نگیرد, این تحول و تغییر شکل امکان پذیر نخواهد بود
پس آنها که بگویند مارکسیسم همه چیز را بعهده جبر میگذارد در اشتباه هستند. زیرا در واقع ما معتقدیم که
ایدئولوژیها در جامعه نقش عمده ای را بازی میکنند و از این لحاظ باید فلسفه مارکسیسم را آموخت و فرا
گرفت تا بتوان از آن بشکل یک اسلحه قاطع و افزار مفید استفاده کرد . و
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen